مانگا (Manga) یک هنر بصری است که ریشه در فرهنگ و تاریخ ژاپن دارد و به شکل داستان‌های مصور، نقاشی‌ها و کمیک‌های ژاپنی شناخته می‌شود. رمان گرافیکی است.
پیدایش مانگا:
اصطلاح “مانگا” به معنای “تصاویر بی‌هدف” یا “تصاویر شاد و غیررسمی” است و اولین بار در قرن 18 میلادی در ژاپن استفاده شد. اما پیدایش مانگا به شکل کنونی خود، به دوران قرن 19 میلادی بازمی‌گردد. در این دوران، هنر داستان‌گویی با تصاویر شروع به شکوفایی کرد و شکل‌های اولیه مانگا به صورت نقاشی‌هایی با طرح‌های ساده و اغلب طنزآمیز پدیدار شدند.
ویژگی‌های مانگا:
فرم بصری: تصاویر اغلب سیاه‌وسفید هستند و از تکنیک‌هایی مانند خطوط حرکتی، زوایای پویا و چهره‌های اغراق‌شده برای بیان احساسات استفاده می‌شود.
داستان‌های متنوع: از زندگی روزمره گرفته تا داستان‌های تخیلی، علمی‌تخیلی، تاریخی و حتی روان‌شناختی.
نحوه‌ی خواندن: برخلاف کمیک‌های غربی، از راست به چپ خوانده می‌شود.
چرا مانگا محبوب است؟
داستان‌های عمیق و چندلایه
شخصیت‌پردازی قوی‌و قابل‌همذات‌پنداری
سبک هنری خاص و چشم‌نواز
تنوع بالا برای هر سلیقه و گروه سنی
تاریخچه و تحولات:
• قرن 19 میلادی: نخستین نشانه‌های مانگا در آثار هنری ژاپنی به نام “کابوکی” و “اوهیرا” دیده می‌شود. هنرمندان ژاپنی در این دوران، با استفاده از تصاویر و داستان‌های تصویری، روش‌های مختلفی را برای بیان احساسات و موضوعات اجتماعی به کار می‌بردند.
• اوایل قرن 20: با اختراع چاپ مدرن و پیشرفت تکنولوژی چاپ در ژاپن، مانگاها به طور گسترده‌تری در دسترس قرار گرفتند. در این دوران، کمیک‌ها و داستان‌های مصور به شکلی منظم و سازمان‌دهی‌شده منتشر شدند و به محبوبیت زیادی رسیدند.
• دهه 1930 تا 1950: این دوره یکی از مهم‌ترین دوران‌های تحول مانگا بود. در این زمان، هنرمندان بزرگ مانند “آوساوا تاتسو”، “تاکه‌شی اوزامی” و “توشو اوکادا” به معرفی سبک‌های جدید و تکامل یافته‌تری از مانگا پرداختند. آثار آنها به شکل فزاینده‌ای مخاطبان بیشتری را جذب کرد.
• دهه 1960 تا 1970: با ورود نویسندگان و هنرمندان جدید، مانگا به یک بخش جدایی‌ناپذیر از فرهنگ ژاپن تبدیل شد. در این زمان، مجموعه‌های مانگا مانند “Astro Boy” (که توسط “Osamu Tezuka” خلق شد) شهرت زیادی پیدا کرد و بسیاری از عناصر اصلی که امروزه در مانگا دیده می‌شود، در همین دوران معرفی شدند.
وضعیت فعلی مانگا:
امروزه، مانگا بخش بزرگی از صنعت سرگرمی ژاپن را تشکیل می‌دهد. هر ساله هزاران جلد مانگا در ژاپن منتشر می‌شود و این صنعت درآمد زیادی دارد. علاوه بر این، مانگا به دیگر نقاط جهان نیز گسترش پیدا کرده و به یک فرهنگ جهانی تبدیل شده است.
• نشر بین‌المللی: مانگاها علاوه بر ژاپن، در کشورهای مختلفی مانند ایالات متحده، فرانسه، آلمان، و بسیاری از کشورهای دیگر طرفداران زیادی دارند. بسیاری از ناشران غربی، مانگا را به زبان‌های مختلف ترجمه می‌کنند و بازارهایی برای آن ایجاد شده است.
• انیمه‌ها و اقتباس‌های سینمایی: بسیاری از مانگاها به انیمه‌ها (انیمیشن‌های ژاپنی) تبدیل می‌شوند و همین موضوع باعث افزایش شهرت آنها در سطح جهانی می‌شود. همچنین، برخی از مانگاها به فیلم‌ها و سریال‌های زنده تبدیل شده‌اند که این نیز بر گسترش محبوبیت آنها تأثیرگذار است.
• مانگاهای آنلاین و دیجیتال: در حال حاضر، مانگاهای دیجیتال و آنلاین محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند و بسیاری از طرفداران مانگا به صورت آنلاین به خواندن و خرید این آثار می‌پردازند. سایت‌هایی مثل “VIZ Media”، “Crunchyroll” و “ComiXology” از مهم‌ترین پلتفرم‌های دیجیتال مانگا هستند.
مانگا از یک هنر بصری ساده به یک صنعت فرهنگی عظیم تبدیل شده است که در هر دوره‌ای به تحولات جدیدی دست یافته و همچنان به عنوان یکی از نمادهای فرهنگی ژاپن شناخته می‌شود. از آغاز تا به امروز، این هنر همواره با ترکیب عناصر فرهنگی، اجتماعی و هنری تغییر کرده و با گسترش جهانی خود، میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار داده است.
مریم سلیمانی