راه دانش و راه خرد — نگاهی به سخن لائوتسه
> «برای رسیدن به دانش، هر روز چیزهایی اضافه کن.
برای رسیدن به خرد، هر روز چیزهایی را حذف کن.»
— لائوتسه (Lao Tzu)
لائوتسه، فیلسوف و حکیم بزرگ چینی و بنیان‌گذار مکتب تائوئیسم ، این جمله را در کتاب مشهور خود تائو ته چینگ (Tao Te Ching) آورده است.
مفهوم جمله
دانش یعنی افزودن اطلاعات و آموخته‌ها.
خرد یعنی رها کردن اضافات، ساده کردن، پالایش ذهن و بازگشت به اصل.
دانش مانند جمع‌آوری دانه‌هاست؛ هر روز چیزی تازه یاد می‌گیری و به کیسه دانسته‌ها اضافه می‌کنی.
اما خرد مانند باغبانی درونی است؛ باید علف‌های هرزِ «من»، «برچسب»، «تعلق» و «ادعا» را یکی‌یکی بزنی تا حقیقت شکوفا شود.
نشانه‌های خرد
وقتی انسان به خرد نزدیک می‌شود، کمتر نیاز دارد خود را با برچسب‌ها تعریف کند:
نه دانایی‌اش را جار می‌زند، نه ثروتش، نه موقعیتش را.
چون می‌فهمد همه این‌ها پوسته‌اند، نه هویت واقعی.
خردمندان معمولاً ساده، بی‌ادعا و خاموش به نظر می‌رسند، در حالی‌که درون‌شان روشنایی عمیقی جریان دارد
یک حقیقت مشترک در حکمت‌ها
این نگاه در بسیاری از مکتب‌های فلسفی و عرفانی جهان مشترک است؛
چه در تائوئیسم، چه در تصوف، و چه در فلسفه‌ی یونان باستان.
سقراط نیز جمله‌ای دارد که معنایی نزدیک به آن دارد:
> «آغاز خرد، آگاهی به نادانی خویش است.»
مسیر «کاستن» در واقع نوعی بازگشت به خویشتن ناب و بی‌پیرایه است؛ راهی به سوی سادگی، روشنایی و آزادی درونی.
مریم سلیمانی